Báo Đại Đoàn Kết đã từng có bài phản ánh về tình trạng môi trường ô nhiễm; mất nước sinh hoạt, sản xuất; đất đai sụt lún; nhà cửa hư hỏng; ruộng vườn ngập bùn thải… gần các mỏ khai thác than ở huyện Đại Từ. Giờ đây "họa” ấy vẫn chưa vãn hồi.


Theo xác định của Sở Tài Nguyên và Môi trường (TN&MT) Thái Nguyên, mỏ than Khánh Hòa đang được công ty TNHH một thành viên than Khánh Hòa (viết tắt: Công ty Than Khánh Hòa) khai thác, đã tự ý mở rộng bãi đổ thải, gây ô nhiễm môi trường khu dân cư kề cận. Trước đó, năm 2012, một bãi thải cao hơn 100m, có nhiều vết lún nứt rộng 20cm, từng đe dọa an toàn hàng trăm hộ dân các xóm Khuân 2, Khuân 3 và trụ sở UBND; trạm y tế; Bưu điện xã; trường học.

Trong 2 năm qua (2013 - 2014), Sở TN&MT nhiều lần kiểm tra, giám sát việc thực hiện an toàn môi trường đối với đơn vị này, đã phát hiện nhiều sai phạm. Công ty Than Khánh Hòa đầu tư nâng công suất khai thác than lên 800.000 tấn/năm, nhưng chưa được phê duyệt dự án và cũng chưa được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường. Năm 2013, công ty đạt sản lượng 700.000 tấn/năm (nếu được cấp phép cũng chỉ ở mức 600.000 tấn/ năm theo quy định). Đây là một trong những nguyên nhân chính làm gia tăng mức độ ảnh hưởng đến môi trường. Theo quan sát của chúng tôi, từ ngã 3 Sơn Cẩm (Quốc lộ 3, Thái Nguyên - Bắc Kạn) rẽ vào khu mỏ than Khánh Hòa, cả một vùng dân cư, đường ngang, ngõ dọc, nhà cửa, cây cối, vườn ruộng… "ngập” màu đen xám. Một số người dân ở đây cho biết: "Từ lâu, "than” làm chúng tôi khổ đủ thứ, thiếu nước sinh hoạt, nước sản xuất, đến khí thở cũng bị cô đặc”. Mọi thứ trong nhà đều bị bụi than phủ đen ngòm. Bà Đặng Hương Tải (làng Ngò, xã An Khánh) than thở: "Dân kêu nhiều lắm, xã cũng liên tục kiến nghị, nhưng có ai giải quyết đâu”.

Cũng theo Sở TN&MT Thái Nguyên, bãi thải phía Tây mỏ than Khánh Hòa đã đổ thải lấn ranh giới an toàn đối với ngôi chùa làng Ngò, trong khi chưa được phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường. Không những vậy, bãi thải phía Nam, theo thiết kế là 150 m, nay đổ thải cao 250 m (vượt 100m). Thậm chí đơn vị khai thác than còn "nắn” suối làng Ngò để… mở rộng bãi đổ thải, ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống của cư dân làng Ngò và xóm Bãi Chè.
Ở mỏ than Núi Hồng, thuộc xã Yên Lãng (huyện Đại Từ), người dân xóm Ỏm sống gần Moong khai thác than của công ty Than Núi Hồng, luôn luôn trong nỗi hoang mang lo sợ, bởi hàng ngày phải hứng chịu những trận "mưa” bụi, đất đá trút xuống nhà cửa, ruộng vườn, mỗi khi mìn khai thác than "khai hỏa”. Căn nhà của chị Nguyễn Thị Hiền bị nứt nhiều vết nhằng nhịt trên tường và nền nhà.

Tình trạng ô nhiễm môi trường do hai công ty than gây ra đã làm ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của hàng trăm hộ dân sống gần khu vực khai thác than trên địa bàn huyện Đại Từ vẫn chưa được cơ quan chức năng có thẩm quyền quan tâm giải quyết dứt điểm. Vì sao?

(Thành Nam: Báo Đại đoàn kết)